Gençler İçin Doğal İlahiyat | Yani Yaradıcının Varlığına Mahlukattan Ispatlar

Günümüz Türkçesindeki doğal ilahiyât kavramı, “natural theology”nin yeni bir karşılığıdır. Bu ifade de İngiliz felsefeci ve ilahiyâtçı William Paley’nin (ö.1805) kaleme aldığı Natural Theology (1802) adlı kitaptan sonra yaygın olarak kullanılmaya başlamıştır. Eserinin tam adı, doğal ilahiyâtın ne olduğunu da izah eder bir yapıdadır: Doğal İlahiyât yani Yaradıcı’nın Varlığına Mahlukâttan İspatlar. Bu eser her yönüyle ilginç bir metin: Paley’nin ölümünün üzerinden henüz kırk yıl geçmeden, aynı başlıkla bir eserin Türkçede yer alması; Amerika’da basılmasının ardından on yıl içinde İzmir’de çevrilerek yayınlanması; 1800’lerin başlangıcı için oldukça etkileyici. Modern din felsefesi literatürünü azıcık bile olsa bilenler için durum, fazlasıyla böyledir. Öte yandan bu çalışma tarihsel muhteva olarak da bir hazine değerinde: Zira kitapta kullanılan bilimsel materyal, kitabın bilimsel terminolojisi, eğitim felsefesi vb. Türkçenin ilkleri mahiyetindedir. Bu yönüyle Doğal İlahiyât ile birlikte Tanzimat ve II. Meşrutiyet aralığına dair yapılan birçok tarihsel tespitin yenilenmesi gerekecek.