İnsanın Ötesinde Türk Romanında Bilinçli Varlıklar Olarak Hayvanlar

Türk romanında hayvanlar, uzun yıllar boyunca anlatının periferisinde yer almış, insan karakterlerin yanında tamamlayıcı öğeler olarak değerlendirilmiştir. Ancak, bazı romanlarda hayvanlar yalnızca anlatıya dâhil olmakla kalmaz, aynı zamanda bilinç sahibi varlıklar olarak karşımıza çıkarlar. Bu çalışma, Türk edebiyatında bilinç sahibi hayvanların anlatıcı veya başkahraman olarak temsil edildiği romanları inceleyerek, hayvan çalışmaları ve ekoeleştirel yaklaşımlar bağlamında kapsamlı bir değerlendirme sunmaktadır. Abbas Sayar’ın Yılkı Atı (1970) romanıyla başlayan bu inceleme, 2024 yılına kadar uzanan yirmi üç romanı içermektedir. Çalışma, fantastik, bilimkurgu, distopik, politik ve sosyal içerikli romanlar arasında bilinç sahibi hayvan karakterlerin temsil biçimlerini inceleyerek, bu anlatıların edebiyat içindeki konumunu tartışmaya açmaktadır. Böylelikle edebiyatın kurmaca dünyasında hayvan karakterlerin yalnızca insan bilinciyle donatılmış varlıklar mı olduğu, yoksa onlara bağımsız bir anlatı alanı açılıp açılmadığı sorularına yanıt aranmaktadır.